czynniki warunkujące
Encyklopedia PWN
psychol. zjawisko występujące w świecie ludzi i zwierząt, polegające na tym, że jednostki należące do tej samej populacji różnią się między sobą pod względem porównywalnych charakterystyk fizycznych i psychicznych.
koniugacja
genet. jeden z kilku możliwych mechanizmów wymiany DNA między komórkami bakterii, opisany 1946 przez J. Lederberga;
[łac.],
pojęcie używane w fitopatologii, oznaczające wpływ określonego czynnika środowiskowego na populację patogena, w wyniku czego są eliminowane ze środowiska osobniki (warianty) patogena nie przystosowane do działania tego czynnika;
psychologia
współcześnie, w najszerszym rozumieniu — nauka zajmująca się ludzkimi czynnościami lub zachowaniami, które składają się zarówno z subiektywnych procesów umysłowych, jak i z zewnętrznych, obiektywnych i fizycznych reakcji;
[gr. psychḗ ‘dusza’, lógos ‘słowo’, ‘nauka’],
zespół wielu dyscyplin naukowych i technicznych zajmujących się przygotowaniem i realizacją lotów poza atmosferę Ziemi (loty kosmiczne), których głównym celem jest poznanie przestrzeni kosmicznej i znajdujących się w niej obiektów, przeprowadzenie specjalistycznych badań i eksperymentów naukowo-technicznych oraz zastosowanie techniki kosmicznej do celów użytkowych.
autonomia
filoz., socjol., teol. Autonomia to niezawisłość woli lub sumienia wykluczająca zależność od determinującego wpływu oddziałujących „z zewnątrz” (zatem heteronomicznych) czynników empirycznych, mających źródło w różnie ujmowanym prawodawstwie Bożym (teonomia) albo pochodzących od jakiegokolwiek autorytetu lub władcy (np. polityczna). W rozumieniu mocniejszym autonomia oznacza możliwość ustanawiania przez podmiot moralny własnych reguł postępowania, przeciwstawianych zarówno empirycznej heteronomii, jak i teonomii; jest traktowana jako centralna kategoria uzasadniająca próby budowania moralności bez etyki przez osoby odpowiedzialne, bo korzystające z autonomii (jak w koncepcjach „moralności ponowoczesnej”, np. u Z. Baumana). W ujęciu słabszym autonomia jest kojarzona nie tyle z wolą, co z sumieniem (lub rozumem praktycznym) podmiotu moralnego, który może samodzielnie ustalać reguły postępowania albo na zasadzie wolności, albo przez uzgodnienie przyrodzonych skłonności i niesprzecznych z nimi obowiązków, odkrywanych raczej niż konstytuowanych przez rozum praktyczny.
[gr., ‘samorząd’],
